Zeynəb (s)

Əgər insan həyatını təsvirə çəkmək istəsək, hansı müəllimə, hansı təhsil ocağının öyrəncilərinə müraciət etməliyik? Elə şəxslər ki, əgər insanlıq yolunu işıqlandırmasaydılar, bəşəriyyət zülmət vadisində sərgərdan qalacaqdı.

Şübhəsiz, bu gözəllikləri rəsmə çəkmək üçün öncə Allahın rəsullarına, Onun nur səfirlərinə, paklıq karvanı silsiləsinə, xüsusuilə bütün mənəvi keyfiyyətləri özündə birləşdirən, ötənləri tamamlayan, gələcək üçün bir başlanğıc olan, zühur etdiyi vaxt əgər zülmət uzansaydı dünya “ Allahın rəsulu ötənləri tamamlayan, öndəkiləri fəth edən bir şəxsdir” (Müsnədi İmam Rza, c. 2, səh. 241)
olacaq, “Əgər əlini o zülmət dəryasında çıxartsa, gözün onu görə bilməyəcək (“Mən la yəhzəruhul fəqih”, c. 4, səh. 192; “Nur” surəsi, ayə 40)  həyata keçəcək,  peyğəmbərlərin sonuncusu hz. Məhəmmədin (s) sorağına getmək lazımdır. Lakin bu Böyük peyğəmbər, onun möhtəşəm misyası mükəmməlləşməsində o Həzrətin (ə) Əhli-beytinə (s) borcludur. Buna əsasən, insanlar kamal yolunu adlamaq istəyərkən kainatın sərvəri, məxluqların tacı, varlıqların şərəflisi olan hz. Məhəmmədin (s) Əhli-beytinə (ə) mütləq müraciət etməlidirlər.

Onların həyat yolu ond örd əsr boyu həmişə islıahatçılar, haqq yolunu adlamaq istəyənlər, ictimai liderlər üçün ilham olub.

Beləliklə, bu qələm və sətirlərin müəllifi məlum  ailənin əzəmətli xanımı, vəhy maarifi əsasında tərbiyə almış, əsrinin iftixaramiz və nadir insanı, Bəni-Haşim əqiləsi,  Zenəbi-Kübra  barədə bir neçə məqama toxunmaq niyyətindədir.

Hicri təvimi ilə 6-cı ildə Əmirəlmömininin (ə) evi bir körpənin dünyaya gəlişi ilə işıqlandı. Sonradan bu körpə Fatimə (s) və Əli (ə) tərbiyəsini tamamilə özündə əks etdirəcəkdi.

Allahın rəsulu (s) səfərdədir. Zəhra (s) çox gözəl bilir ki, uşağa ad qoyan şəxs onun gələcəyində təsir qoyur. Ona görə də uşağa ad qoymağı Əmirəlmömininə (ə) həvalə edir. Amma imam Əli də (ə) yaxşı bilir ki, Allah rəsulunun (s) nəfəsi daha böyük təsirə malikdir. Buna görə də o Həzrətdən  (s) qabağa düşməyi məsləhət bilmir. Allahın rəsulu (s) səfərdən qayıdan kimi uşağı onun yanına aparır. Allahın peüyğəmbəri (s) qucağına alır, üzünü üznə yapışdırır. Gözləri yaşla dolur. Zəhra (s) ağlamağın səbəbini soruşur. Allahın rəsulu (s) gələcəkdə  körpənin başına gələcək müsibətlərdən xəbər verir. Necə ki, öncədən qardaşının Aba Əbdullah əl-Hüseynin acı müsibətlərindən də xəbər vermişdi.

Zəhra (s) atasının ümməti tərəfindən övladlarına dəyəcək müsibətlərdən xəbərdar olunca heyrətə düşmüşdü.

Allahın rəsulu (s) körpənin adını qoymazdan öncə buyurdu:

Fatimənin övladları mənim övladlarımdır. Lakin onlar barədə qərarı Allah qəbul edir.

O (s) bu sözü ilə Əhli-beytə (s) bəslədiyi məhəbbət ata-övlad hissindən irəli gəlmir. Bəzən oxşar etirazların cavabını  belə verərdi: “Allah məni bu işə əmr edib” (Həqiqətən Allah bizi ona əmr etmişdir (“Şəvahid ən-nəzil”, səh. 299)).

Demək bu uşağa Allah tərəfindən ad qoyulmalı, Allahın rəsulu (s) Allahı qabqalamamlı idi. Buna görə də Cəbrayıl (ə) nazil olur. Allahın salamına əziz rəsuluna çatdırdıqdan sonra deyir: “Bu körpənin adını Lövhi-məhfuzda yazılmış Zeynəb qoy”.

Allahın kiməsə ad qoyması həmin şəxsə verilən dəyərdir. “Adlar səmadan nazil olur” ən azından Əhli-beyt (ə) barədə  sübuta yetib. Onların səma adı ilə yer adı müştərəkdir. İnsanlara bu aləmin  məlkutunda ad  qoymaq Allahın şənindən ehsba edilir. Necəki Təvaf duasında, mübarək ramazan ayının son ongünlüyündə oxuyuruq: “Allahım, adımı dəyişmə, cismimi əvəzləmə”. (“Üsuli-kafi”, c. 4, 407)

Məlumdur ki, hamı bu dünyanın mələkutunda öz ruhi, mənəvi və əxlaqi keyfiyyətlərinə görə Allahdan ad alıb. Beləki, rəvayətlərdə bəzi adamların it, donuz, kafir və bəzilərinin isə Uca məqamlı (6) adlandırılması qeyd edilib. Şübhəsiz, onnun varlıq dəvtəri də həmin mənəvi adla bağlanılacaq və Məşhər günündə də həmin adla, hətta bəziləri dörd adla (“Əl-Hədis”, tərbiyəvi rəvayətlər, c. 1, səh. 30) sorğuya çağırılacaq.

Hər bir halda, Allah-taala məktəbə getməyən bu müəllimin gələcəkdəki missiyasını, bacarıq və mənəvi zənginliklərini  nəzərə alaraq   adını Zeynəb- atasının bəzəyi  qoyur. Necə ki, Qurani-kərimdə buyurur ki, ulduzlar səmanın, ovladlar yerin, iman isə insanın bəzəyidir.“Lakin Allah sizə imanı sevdirmiş, onu ürəklərinizdə süsləmişdir”. (“Hucurat”, 7)

Həzrət Zeynəb (s) də Əmirəlmömininin (ə) şəxsiyyət səmasını bəzəyən parlaq ulduz kimdir. Onun atasına zinət olması necə böyük şəxsiyyətə, səciyyələrə malik olmasını göstərir.

Allahın rəsulu (s) Zeynəbi (s) qucağına alaraq iyləyib öpdü və sonra buyurdu: “Hamıya bu qıza ehtiram etməyi əmr edirəm. Ona görə ki, bu Xədicə Kübra (s) kimdir.” Yalnız Allahın rəsulu qısa bir ibarədə həzrət Zeynəbin (s) məhtəşəmliyini bəyan edə bilərdi. O, bu abrədə buyurub: “Əhatəli danışmaq mənə bəxş edilib” (“İrşad əl-qlub”, səh. 41) Elə buna görə də Zeynəb (s) həzrət Xədicəyə (s) bənzədilir. Xədicə (s) İslam tarixinin ən həssas dönəmində bütün şəxsiyyətini, etibarını, mövqeyini yenicə cücərən İslama qurban verdi. Xanım Zeynəb (s) də qardaşının ən faciəvi müsibətlərinə səbr edərək babasının dinini qoruya bildi. Əlbəttə, həzrət Xədicə (s) ilə xanım Zeynəbin (s) zamanları fərqliydi. Əgər həzrət Xədicənin (s) zamanında Məkkə müşrikləri bütləri himayə edərək Allah rəsulunun (s) əleyhinə  mövqe  tuturdularsa, lakin qəməri təqvimi ilə 61-ci ildə Bəni-Üməyyə sultanları din adından istifadə edərək çox faciəvi şəkildə İmam Hüseyn (s) və tərəfdaşlarını qanına qəltan etdilər.

Hüseyn ib Əli (ə) babasının dini prinsplərini qorumaq məqsədi ilə şəhadət yolunu seçsə də amma yaxşı bilirdi ki, Bəni-Üməyyə rejimi ixtiyarında olan 60 min tiribunadan istifadə edərək baş verən hadisəni əksinə göstərməyə, qəhrəmanlıq səlnaməsi olan Aşuranı dəyərsizləşdirməyə çalışacaq. Buna görə də qadın və uşaqları, xüsusilə həzrət Zeynəbi (s) özü ilə birgə gətirmişdi. Ərəb adət-ənənəsində qadınlara təcavüz etmək elə böyük nöqsan sayılırdı ki, əgər müharibə vaxtı kimsə belə bir iş görsəymiş, bu şərəfsiz addım onun nəsli üçün irs qalırmış. Ona görə də həzrət Zeynəb (s)  Küfədə İbn Ziyad (l), Şamda Yəzid (l) önündə  onları ifşa edərək  kütlənin baxışını mövcud rejimə qarşı yönəldir.

Belə bir dönəmdə həzrət Zeynəb (s) hətta İmam Səccadın (s) görə bilmədiyi addımları atır. İbn Ziyadın (l)  İmam Səccadın (ə) qətl əmrini verərkən həzrət Zeynəb (s) atəşin çıxışı ilə bunun qarşısını ala bilir.

Beləliklə, həzərt Zeynəbin (s) həyatı Allah rəsulunun (s) öngörməkliyi ilə başlayır və həyatının digər mərhələlərində mükəmməl şəkildə özünü əkst edirir.

Bəli, “Mükəmməlik”- səlistlik və bəlağət, dutarlı əsaslarla danışmaq, zəka, siyasət, fərasət, mücahid və mübarizlik, şücaət və yəqin, izzət və şərəf, isar və fədakarlıq, səxavət, təslimlik, razılıq, ibadət, əxlaq, təqva, həya, iffət, tərbiyə, şəfqət və mərhəmət, vilayətə sevgi, imamətdə müdaiə və onun böyük elmi məqamı. İmam Sadiq (ə) buyurduğu kimi, bütün bu dəyərlərin başında elm dayanır-  o Həzrətin (s) ən bariz sifətlərindən  biridir ki, ağılı heyran qoyur.

Bu qısa yazıda həzrət Zeynəbin (s) bütün üstünlüklərini sadalamaq olmaz.  O xanımın qeyb alməi ilə rabitəsi, müəllimi olmasa da  qətlgahda İmam Hüseyndən (ə), Küfə yolunda İmam Səccaddan (ə) bu iki medalı mənimsəyib. Bu barədə İmam Səccad buyurub: “Ey mənim bibim, sən müəllimsiz alim, dərk sahibisən”.

Həzərt Zeynəb (s) qeyb sirlərindən xəbərdar olmasa da lakin bəzən şərəfli həyatında Əlinin (ə) sirətini, Məhəmməd peyğəmbərin(s) məktəbinin kamalını özündə əks etdirmişdir. Onun Kufə və Şamda söylədiyi xütbələr əziz anası Fatimə Zəhranın (s) Mədinədə söylədiyi möhtəşəm siyasi-ictimai, ədəbi, tarixi  xütbəsini xatırlayır.

Həzrət Zeynəbin (s) Kərbəlada göstərdiyi qəhrəmanlıqlar onun tərbiyəvi yönünü unutdurmamalıdır. Bu əzəmətli xanım həzrət Əli (ə) və Fatimə Zəhra (s) evində formalaşıb. Onlar nə nəfsin təsirinə düşür və nə də ictimai proseslərə təslim olurlar. Əksinə, Allah rəsulunun (s) təbirincə, təpədən dırnağa qədər ixlas və imanla zəngindirlər, sözləri, rəftarları Allahın iradəsi sayılır. Necəki həzrət Zeynəb (s) özü də bu barədə buyurb: “Qəlbimiz Allah istəyinin həyata keçdiyi məkandır” (“Bihar əl-ənvar”, c. 25, səh. 337). O, sübh çağları ailəsinin ibadətlərinin nurunu müşahidə edib və Küfə, Kərbəla, Şamda göstərdiyi qəhərmanlıqlar Əmirəlmöminin (ə) və Zəhranın (s) tərbiyəsinin enikası olub.

Biz daha çox həzrət Zeynəbin (s) mükəmməlliyi barədə söz açdıq. Amma etiraf etməliyik ki, bütün bunlar da İmam  Əlinin (ə) və həzrət Zəhranın (s) mükəmməliklərini əks etdirir.

Bu iki nəfərin mükəmməlliyini anlamaq üçün insan məntiqi kafi  deyil. Onlarla ünsiyyət qurmaq üçün təqva, paklıq lazımdır. Necəki Qurana toxunmaq üçün insan pak olmalıdır. Əlbəttə, bu paklıq fiqhdə söz açılan təharətdən daha ümüumi və uca məna kəsb edir.

Peyğəmbərlərdən hər biri bir kamil atributu özlərində əks etdirir. Adəm seçilməsi, İbrahim Allahla dostluğu, Nuh insanları uzun zaman haqqa dəvət etməsi, Musa Allahla danışması, Əyyub səbri, Yəqub hüznü, Yüsif sədaqəti, Davud xoş səsi, Süləyman mülkü, Yəhya qorxusu, İsa ibadəti ilə seçilib. Lakin bütün bunlar daha mükəmməl şəkildə Allahın rəsulu həzrət Məhəmməddə (s) cəm olunub. Allah rəsulunun (s) isə ən yaxşı və ən xüsusi tələbəsi, Peyğəmbərin  (s) elm şəhərinin qapısı İmam Əlidir (ə).

Allahın peyğəmbəri (s) buyurub: “Cəbrayıl (ə) mənim üçün Cənnətdən məxmər xalça gətirdi. Onun üzərində oturub Allah dərgahında qərar tutdum. Mütəal Allah mənimlə danışmağa başladı. Allahın mənə öyrətdiklərinin hamısını Əliyə öyrətdim. Belə isə o mənim elm şəhərimin qapısıdır. Bu zaman Allahın rəsulu (s) Əlini (ə) yanına çağırıb buyurdu: “Ey Əli səninlə sülh edən mənimlə sülh edib, səninlə savaşan mənimlə savaşıb. Sən məndən sonra mənimlə ümmətim arasında hidayət bayrağısan””. (“Ğayət əl-məram”, bab 25)

Allahın rəsulu (s) şoran ərəb yarmadasında tərbiyə etdiyi gül barədə dəfələrlə danışıb. Rəvayətlərə görə, bir bədəvi Allah rəsulunun (s) yanına gəlib peyğəmbərliyi üçün dəlil tələb etdi.  Allahın rəsulu buyurdu: “Əli ibn Əbitalib hardadır? Həzrət Əlini çağırdı. O Həzrət (ə) g əlib Peyğəmbərin (s) yanında dayandı. Bədəvi soruşdu ki, bu şəxsin  bizim söhbətimizə, sizin peyğəmbərliyinizə nə aidiyyatı var? Allahın rəsulu (s) buyurdu: “Sən üstünlüyüm üçün dəlil istədin. Bu da ən kamil şəxsdir. Onda elə keyfiyyətlər vardır ki, hər bir məsələdə mənim ümmətim üçün yetərlidir. Mən elmin şəhəri, əli isə qapısıdır.Hər kəs elm öyrənmək istəyirsə, Əlinin (ə) sorağına getməlidir.” Sonra Allahın rəsulu bədəviyə müraciətlə sözünü davam etdi: “Ey bədəvi, Adəmin cəlalını, Şisin hikmətini, İdirisin yuxusuzluğunu, Nuhu şükr və ibadətini, İbarhimin dostluq və vəfadarlığını, Musanın Allah düşmənlərinə qarşı qəzəbini, İsanın möminlərlə ünsiyyətini görmək istəyənlər Əli ibn Əbitalibə abxmalıdır.” Bunları eşidən bədəvi “bütün bu buyurduqların öz əmi oğlunu tərif etmək məqsədi ilədir. Ona görə ki, onun şərəfi sənin şərəfindir. Mən buyurduqlarını bir şərtlə qəbul ediərəm ki, bu kərtənkələ dil açıb danışaraq dediklərini təsdiqləsin”, - deyir. Allahın rəsulu (s) elə isə “Boxçandan kərtənkələni çıxart”. Bədəvi boxçasından kərtənkələni çıxardıb yerə qoydu. Kərtənkələ üzünü yerə sürtdükdən sonra dil açıb dedi: “Şəhadət verirəm ki, Allahdan başqa Allah yoxdur, şəhadət verirəm ki, Məhəmməd (s) Allahın sonuncu və ən üstün rəsuludur. Şəhadət evrirəm ki, Əli ibn Əbitalib (s) sənin tərif etdiyin kimidir.  Onu sevənlər cənnətdə ehtiram ediləcək. Düşmənləri isə cəhənnəmdə ehtiramsızlıqla qarşılaşacaq””. (İma Həsən Əsgəriyə mənsub olan təfsir, səh. 497)

İmam Əli (ə) həzrət Zəhra ilə (ə) ailə qurandan sonra Cəbrayıl (ə) Allahın rəsuluna (s) nazil olub dedi: “Əgər Əli olmasaydı (s) Zəhra üçün həyat yoldaşı tapılmazdı”. (“Bihar əl-ənvar”, c. 43, səh. 10)

Beləliklə Allah-taala İslam dünyasının iki böyük dühasının eyni səviyyədə olmasını təsdiqləyir və Həzrət Əlinin elminin, şücaətinin, səxavətinin, həyasının, səlistliyinin Zəhrada (s) təccla etməsini buyurur. Biz bu yazını Allah rəsulunun (s) həzrət Zəhranın (s) mükəmməlliyi barədə bir sözü ilə başa vururuq:

“Bihar”da Əli ibn Babaveyin “İmamət və Təbsirə” kitabına istinadən belə bir rəvayət nəql eidlib:

“Peyğəmbərin qoxusu heyva, hürül-eyn qoxusu reyhan, mələklərin iyi qızlgül, qızım Fatimənin qoxusu isə həm heyva, qızl gül və reyhan rayihəsiidr. Allah talanın göndərdiyi hər bir peyğəmbər və onunların canişinləri heyva qosu veriblər. Buna görə də ondan yeyin, hamilə qadınlara yedizdirin ki, övladlarınız gözəl olsun”. (“Müstədrək”, c. 15, səh. 135, “Bihar əl-ənvar”, c. 36, səh. 177 )

Bu mukəmməllik Allahın camal atributlarını əks etdirir. Elə atributlar ki, onların heç bir həddi yoxdur. Ona görə də Əhli-beyt (s) Allahın hədsiz təcallasıdır.

Həzrət Zeynəb (s) də həmin mükəmməliklərin bəhrəsidir. Onun mükəmməlliyi ağlın sınmış gəmisi üçün görünməyən sahil, sonsuz yoldur.

Seyid Həsən Amili

Onların həyat yolu ond örd əsr boyu həmişə islıahatçılar, haqq yolunu adlamaq istəyənlər, ictimai liderlər üçün ilham olub.

Beləliklə, bu qələm və sətirlərin müəllifi məlum  ailənin əzəmətli xanımı, vəhy maarifi əsasında tərbiyə almış, əsrinin iftixaramiz və nadir insanı, Bəni-Haşim əqiləsi,  Zenəbi-Kübra  barədə bir neçə məqama toxunmaq niyyətindədir.

Hicri təvimi ilə 6-cı ildə Əmirəlmömininin (ə) evi bir körpənin dünyaya gəlişi ilə işıqlandı. Sonradan bu körpə Fatimə (s) və Əli (ə) tərbiyəsini tamamilə özündə əks etdirəcəkdi.

Allahın rəsulu (s) səfərdədir. Zəhra (s) çox gözəl bilir ki, uşağa ad qoyan şəxs onun gələcəyində təsir qoyur. Ona görə də uşağa ad qoymağı Əmirəlmömininə (ə) həvalə edir. Amma imam Əli də (ə) yaxşı bilir ki, Allah rəsulunun (s) nəfəsi daha böyük təsirə malikdir. Buna görə də o Həzrətdən  (s) qabağa düşməyi məsləhət bilmir. Allahın rəsulu (s) səfərdən qayıdan kimi uşağı onun yanına aparır. Allahın peüyğəmbəri (s) qucağına alır, üzünü üznə yapışdırır. Gözləri yaşla dolur. Zəhra (s) ağlamağın səbəbini soruşur. Allahın rəsulu (s) gələcəkdə  körpənin başına gələcək müsibətlərdən xəbər verir. Necə ki, öncədən qardaşının Aba Əbdullah əl-Hüseynin acı müsibətlərindən də xəbər vermişdi.

Zəhra (s) atasının ümməti tərəfindən övladlarına dəyəcək müsibətlərdən xəbərdar olunca heyrətə düşmüşdü.

Allahın rəsulu (s) körpənin adını qoymazdan öncə buyurdu:

Fatimənin övladları mənim övladlarımdır. Lakin onlar barədə qərarı Allah qəbul edir.

O (s) bu sözü ilə Əhli-beytə (s) bəslədiyi məhəbbət ata-övlad hissindən irəli gəlmir. Bəzən oxşar etirazların cavabını  belə verərdi: “Allah məni bu işə əmr edib” (Həqiqətən Allah bizi ona əmr etmişdir (“Şəvahid ən-nəzil”, səh. 299)).

Demək bu uşağa Allah tərəfindən ad qoyulmalı, Allahın rəsulu (s) Allahı qabqalamamlı idi. Buna görə də Cəbrayıl (ə) nazil olur. Allahın salamına əziz rəsuluna çatdırdıqdan sonra deyir: “Bu körpənin adını Lövhi-məhfuzda yazılmış Zeynəb qoy”.

Allahın kiməsə ad qoyması həmin şəxsə verilən dəyərdir. “Adlar səmadan nazil olur” ən azından Əhli-beyt (ə) barədə  sübuta yetib. Onların səma adı ilə yer adı müştərəkdir. İnsanlara bu aləmin  məlkutunda ad  qoymaq Allahın şənindən ehsba edilir. Necəki Təvaf duasında, mübarək ramazan ayının son ongünlüyündə oxuyuruq: “Allahım, adımı dəyişmə, cismimi əvəzləmə”. (“Üsuli-kafi”, c. 4, 407)

Məlumdur ki, hamı bu dünyanın mələkutunda öz ruhi, mənəvi və əxlaqi keyfiyyətlərinə görə Allahdan ad alıb. Beləki, rəvayətlərdə bəzi adamların it, donuz, kafir və bəzilərinin isə Uca məqamlı (6) adlandırılması qeyd edilib. Şübhəsiz, onnun varlıq dəvtəri də həmin mənəvi adla bağlanılacaq və Məşhər günündə də həmin adla, hətta bəziləri dörd adla (“Əl-Hədis”, tərbiyəvi rəvayətlər, c. 1, səh. 30) sorğuya çağırılacaq.

Hər bir halda, Allah-taala məktəbə getməyən bu müəllimin gələcəkdəki missiyasını, bacarıq və mənəvi zənginliklərini  nəzərə alaraq   adını Zeynəb- atasının bəzəyi  qoyur. Necə ki, Qurani-kərimdə buyurur ki, ulduzlar səmanın, ovladlar yerin, iman isə insanın bəzəyidir.“Lakin Allah sizə imanı sevdirmiş, onu ürəklərinizdə süsləmişdir”. (“Hucurat”, 7)

Həzrət Zeynəb (s) də Əmirəlmömininin (ə) şəxsiyyət səmasını bəzəyən parlaq ulduz kimdir. Onun atasına zinət olması necə böyük şəxsiyyətə, səciyyələrə malik olmasını göstərir.

Allahın rəsulu (s) Zeynəbi (s) qucağına alaraq iyləyib öpdü və sonra buyurdu: “Hamıya bu qıza ehtiram etməyi əmr edirəm. Ona görə ki, bu Xədicə Kübra (s) kimdir.” Yalnız Allahın rəsulu qısa bir ibarədə həzrət Zeynəbin (s) məhtəşəmliyini bəyan edə bilərdi. O, bu abrədə buyurub: “Əhatəli danışmaq mənə bəxş edilib” (“İrşad əl-qlub”, səh. 41) Elə buna görə də Zeynəb (s) həzrət Xədicəyə (s) bənzədilir. Xədicə (s) İslam tarixinin ən həssas dönəmində bütün şəxsiyyətini, etibarını, mövqeyini yenicə cücərən İslama qurban verdi. Xanım Zeynəb (s) də qardaşının ən faciəvi müsibətlərinə səbr edərək babasının dinini qoruya bildi. Əlbəttə, həzrət Xədicə (s) ilə xanım Zeynəbin (s) zamanları fərqliydi. Əgər həzrət Xədicənin (s) zamanında Məkkə müşrikləri bütləri himayə edərək Allah rəsulunun (s) əleyhinə  mövqe  tuturdularsa, lakin qəməri təqvimi ilə 61-ci ildə Bəni-Üməyyə sultanları din adından istifadə edərək çox faciəvi şəkildə İmam Hüseyn (s) və tərəfdaşlarını qanına qəltan etdilər.

Hüseyn ib Əli (ə) babasının dini prinsplərini qorumaq məqsədi ilə şəhadət yolunu seçsə də amma yaxşı bilirdi ki, Bəni-Üməyyə rejimi ixtiyarında olan 60 min tiribunadan istifadə edərək baş verən hadisəni əksinə göstərməyə, qəhrəmanlıq səlnaməsi olan Aşuranı dəyərsizləşdirməyə çalışacaq. Buna görə də qadın və uşaqları, xüsusilə həzrət Zeynəbi (s) özü ilə birgə gətirmişdi. Ərəb adət-ənənəsində qadınlara təcavüz etmək elə böyük nöqsan sayılırdı ki, əgər müharibə vaxtı kimsə belə bir iş görsəymiş, bu şərəfsiz addım onun nəsli üçün irs qalırmış. Ona görə də həzrət Zeynəb (s)  Küfədə İbn Ziyad (l), Şamda Yəzid (l) önündə  onları ifşa edərək  kütlənin baxışını mövcud rejimə qarşı yönəldir.

Belə bir dönəmdə həzrət Zeynəb (s) hətta İmam Səccadın (s) görə bilmədiyi addımları atır. İbn Ziyadın (l)  İmam Səccadın (ə) qətl əmrini verərkən həzrət Zeynəb (s) atəşin çıxışı ilə bunun qarşısını ala bilir.

Beləliklə, həzərt Zeynəbin (s) həyatı Allah rəsulunun (s) öngörməkliyi ilə başlayır və həyatının digər mərhələlərində mükəmməl şəkildə özünü əkst edirir.

Bəli, “Mükəmməlik”- səlistlik və bəlağət, dutarlı əsaslarla danışmaq, zəka, siyasət, fərasət, mücahid və mübarizlik, şücaət və yəqin, izzət və şərəf, isar və fədakarlıq, səxavət, təslimlik, razılıq, ibadət, əxlaq, təqva, həya, iffət, tərbiyə, şəfqət və mərhəmət, vilayətə sevgi, imamətdə müdaiə və onun böyük elmi məqamı. İmam Sadiq (ə) buyurduğu kimi, bütün bu dəyərlərin başında elm dayanır-  o Həzrətin (s) ən bariz sifətlərindən  biridir ki, ağılı heyran qoyur.

Bu qısa yazıda həzrət Zeynəbin (s) bütün üstünlüklərini sadalamaq olmaz.  O xanımın qeyb alməi ilə rabitəsi, müəllimi olmasa da  qətlgahda İmam Hüseyndən (ə), Küfə yolunda İmam Səccaddan (ə) bu iki medalı mənimsəyib. Bu barədə İmam Səccad buyurub: “Ey mənim bibim, sən müəllimsiz alim, dərk sahibisən”.

Həzərt Zeynəb (s) qeyb sirlərindən xəbərdar olmasa da lakin bəzən şərəfli həyatında Əlinin (ə) sirətini, Məhəmməd peyğəmbərin(s) məktəbinin kamalını özündə əks etdirmişdir. Onun Kufə və Şamda söylədiyi xütbələr əziz anası Fatimə Zəhranın (s) Mədinədə söylədiyi möhtəşəm siyasi-ictimai, ədəbi, tarixi  xütbəsini xatırlayır.

Həzrət Zeynəbin (s) Kərbəlada göstərdiyi qəhrəmanlıqlar onun tərbiyəvi yönünü unutdurmamalıdır. Bu əzəmətli xanım həzrət Əli (ə) və Fatimə Zəhra (s) evində formalaşıb. Onlar nə nəfsin təsirinə düşür və nə də ictimai proseslərə təslim olurlar. Əksinə, Allah rəsulunun (s) təbirincə, təpədən dırnağa qədər ixlas və imanla zəngindirlər, sözləri, rəftarları Allahın iradəsi sayılır. Necəki həzrət Zeynəb (s) özü də bu barədə buyurb: “Qəlbimiz Allah istəyinin həyata keçdiyi məkandır” (“Bihar əl-ənvar”, c. 25, səh. 337). O, sübh çağları ailəsinin ibadətlərinin nurunu müşahidə edib və Küfə, Kərbəla, Şamda göstərdiyi qəhərmanlıqlar Əmirəlmöminin (ə) və Zəhranın (s) tərbiyəsinin enikası olub.

Biz daha çox həzrət Zeynəbin (s) mükəmməlliyi barədə söz açdıq. Amma etiraf etməliyik ki, bütün bunlar da İmam  Əlinin (ə) və həzrət Zəhranın (s) mükəmməliklərini əks etdirir.

Bu iki nəfərin mükəmməlliyini anlamaq üçün insan məntiqi kafi  deyil. Onlarla ünsiyyət qurmaq üçün təqva, paklıq lazımdır. Necəki Qurana toxunmaq üçün insan pak olmalıdır. Əlbəttə, bu paklıq fiqhdə söz açılan təharətdən daha ümüumi və uca məna kəsb edir.

Peyğəmbərlərdən hər biri bir kamil atributu özlərində əks etdirir. Adəm seçilməsi, İbrahim Allahla dostluğu, Nuh insanları uzun zaman haqqa dəvət etməsi, Musa Allahla danışması, Əyyub səbri, Yəqub hüznü, Yüsif sədaqəti, Davud xoş səsi, Süləyman mülkü, Yəhya qorxusu, İsa ibadəti ilə seçilib. Lakin bütün bunlar daha mükəmməl şəkildə Allahın rəsulu həzrət Məhəmməddə (s) cəm olunub. Allah rəsulunun (s) isə ən yaxşı və ən xüsusi tələbəsi, Peyğəmbərin  (s) elm şəhərinin qapısı İmam Əlidir (ə).

Allahın peyğəmbəri (s) buyurub: “Cəbrayıl (ə) mənim üçün Cənnətdən məxmər xalça gətirdi. Onun üzərində oturub Allah dərgahında qərar tutdum. Mütəal Allah mənimlə danışmağa başladı. Allahın mənə öyrətdiklərinin hamısını Əliyə öyrətdim. Belə isə o mənim elm şəhərimin qapısıdır. Bu zaman Allahın rəsulu (s) Əlini (ə) yanına çağırıb buyurdu: “Ey Əli səninlə sülh edən mənimlə sülh edib, səninlə savaşan mənimlə savaşıb. Sən məndən sonra mənimlə ümmətim arasında hidayət bayrağısan””. (“Ğayət əl-məram”, bab 25)

Allahın rəsulu (s) şoran ərəb yarmadasında tərbiyə etdiyi gül barədə dəfələrlə danışıb. Rəvayətlərə görə, bir bədəvi Allah rəsulunun (s) yanına gəlib peyğəmbərliyi üçün dəlil tələb etdi.  Allahın rəsulu buyurdu: “Əli ibn Əbitalib hardadır? Həzrət Əlini çağırdı. O Həzrət (ə) g əlib Peyğəmbərin (s) yanında dayandı. Bədəvi soruşdu ki, bu şəxsin  bizim söhbətimizə, sizin peyğəmbərliyinizə nə aidiyyatı var? Allahın rəsulu (s) buyurdu: “Sən üstünlüyüm üçün dəlil istədin. Bu da ən kamil şəxsdir. Onda elə keyfiyyətlər vardır ki, hər bir məsələdə mənim ümmətim üçün yetərlidir. Mən elmin şəhəri, əli isə qapısıdır.Hər kəs elm öyrənmək istəyirsə, Əlinin (ə) sorağına getməlidir.” Sonra Allahın rəsulu bədəviyə müraciətlə sözünü davam etdi: “Ey bədəvi, Adəmin cəlalını, Şisin hikmətini, İdirisin yuxusuzluğunu, Nuhu şükr və ibadətini, İbarhimin dostluq və vəfadarlığını, Musanın Allah düşmənlərinə qarşı qəzəbini, İsanın möminlərlə ünsiyyətini görmək istəyənlər Əli ibn Əbitalibə abxmalıdır.” Bunları eşidən bədəvi “bütün bu buyurduqların öz əmi oğlunu tərif etmək məqsədi ilədir. Ona görə ki, onun şərəfi sənin şərəfindir. Mən buyurduqlarını bir şərtlə qəbul ediərəm ki, bu kərtənkələ dil açıb danışaraq dediklərini təsdiqləsin”, - deyir. Allahın rəsulu (s) elə isə “Boxçandan kərtənkələni çıxart”. Bədəvi boxçasından kərtənkələni çıxardıb yerə qoydu. Kərtənkələ üzünü yerə sürtdükdən sonra dil açıb dedi: “Şəhadət verirəm ki, Allahdan başqa Allah yoxdur, şəhadət verirəm ki, Məhəmməd (s) Allahın sonuncu və ən üstün rəsuludur. Şəhadət evrirəm ki, Əli ibn Əbitalib (s) sənin tərif etdiyin kimidir.  Onu sevənlər cənnətdə ehtiram ediləcək. Düşmənləri isə cəhənnəmdə ehtiramsızlıqla qarşılaşacaq””. (İma Həsən Əsgəriyə mənsub olan təfsir, səh. 497)

İmam Əli (ə) həzrət Zəhra ilə (ə) ailə qurandan sonra Cəbrayıl (ə) Allahın rəsuluna (s) nazil olub dedi: “Əgər Əli olmasaydı (s) Zəhra üçün həyat yoldaşı tapılmazdı”. (“Bihar əl-ənvar”, c. 43, səh. 10)

Beləliklə Allah-taala İslam dünyasının iki böyük dühasının eyni səviyyədə olmasını təsdiqləyir və Həzrət Əlinin elminin, şücaətinin, səxavətinin, həyasının, səlistliyinin Zəhrada (s) təccla etməsini buyurur. Biz bu yazını Allah rəsulunun (s) həzrət Zəhranın (s) mükəmməlliyi barədə bir sözü ilə başa vururuq:

“Bihar”da Əli ibn Babaveyin “İmamət və Təbsirə” kitabına istinadən belə bir rəvayət nəql eidlib:

“Peyğəmbərin qoxusu heyva, hürül-eyn qoxusu reyhan, mələklərin iyi qızlgül, qızım Fatimənin qoxusu isə həm heyva, qızl gül və reyhan rayihəsiidr. Allah talanın göndərdiyi hər bir peyğəmbər və onunların canişinləri heyva qosu veriblər. Buna görə də ondan yeyin, hamilə qadınlara yedizdirin ki, övladlarınız gözəl olsun”. (“Müstədrək”, c. 15, səh. 135, “Bihar əl-ənvar”, c. 36, səh. 177 )

Bu mukəmməllik Allahın camal atributlarını əks etdirir. Elə atributlar ki, onların heç bir həddi yoxdur. Ona görə də Əhli-beyt (s) Allahın hədsiz təcallasıdır.

Həzrət Zeynəb (s) də həmin mükəmməliklərin bəhrəsidir. Onun mükəmməlliyi ağlın sınmış gəmisi üçün görünməyən sahil, sonsuz yoldur.

Seyid Həsən Amili